ประเภทของแผนที่ รู้ไว้ใช้ประโยชน์

แผนที่ หมายถึงสิ่งที่แสดงลักษณะของพื้นผิวโลกทั้งหมด หรือบางส่วนบนพื้นราบโดยการย่อส่วนและใช้สัญลักษณ์แทนรายละเอียดต่าง ๆที่ปรากฏอยู่ การจำแนกประเภทแผนที่มีหลายวิธีการ ประเภทแผนที่ช่วยให้ผู้ผลิตแผนที่สามารถสื่อสารให้ผู้อ่านแผนที่ได้ชัดเจนและตรงตามความต้องการ

 

การจำแนกประเภทแผนที่มีหลายวิธีการ ประเภทแผนที่ช่วยให้ผู้ผลิตแผนที่สามารถสื่อสารให้ผู้อ่านแผนที่ได้ชัดเจนและตรงตามความต้องการ

 

เมื่อ “แผนที่หมายถึงสิ่งที่แสดงลักษณะของพื้นผิวโลกทั้งหมด หรือบางส่วนบนพื้นราบโดยการย่อส่วนและใช้สัญลักษณ์แทนรายละเอียดต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่” สิ่งที่สำคัญในความหมายของแผนที่ ประกอบด้วย การถ่ายทอดลักษณะของพื้นผิวโลกลงสู่พื้นราบ การย่อส่วน และสัญลักษณ์

 

การจำแนกประเภทแผนที่สามารถใช้หลักในการจำแนกประเภทแผนที่ได้หลายลักษณะ หากจำแนกประเภทแผนที่โดยพิจารณาจากความหมายของแผนที่แล้ว สามารถจำแนกประเภทแผนที่ได้ดังนี้

 

 

 

1. จำแนกตามลักษณะของพื้นผิวโลก สามารถแบ่งประเภทแผนที่ได้ 3 ประเภทดังนี้

 

1.1 แผนที่แบบแบนราบ : แผนที่ที่แสดงพื้นผิวของโลกในทางราบ ไม่แสดงความสูง – ต่ำ ใช้ประโยชน์มากในการแสดงตำแหน่ง หาระยะในทางราบ และเส้นทาง

 

1.2 แผนที่ภูมิประเทศ : แผนที่ที่แสดงพื้นผิวของโลกในทางราบ แสดงความสูง ต่ำ ให้ประโยชน์มากกว่าแบบแบนราบ

 

1.3 แผนที่ภาพถ่าย : แผนที่ที่ทำขึ้นจากภาพถ่ายทางอากาศ โดยใช้สี สัญลักษณ์ประกอบเพิ่มเติม

 

2. จำแนกตามการย่อส่วน สามารถแบ่งประเภทแผนที่ได้ 3 ประเภทดังนี้

 

2.1 แผนที่มาตราส่วนขนาดกลางใหญ่

 

2.2 แผนที่มาตราส่วนขนาดกลาง

 

2.3 แผนที่มาตราส่วนขนาดเล็ก

 

 

 

3. จำแนกตามสัญลักษณ์ สามารถแบ่งประเภทแผนที่ได้ 4 ประเภทดังนี้

 

1.       Choropleth Map

 

2.       Dot Map

 

3.       Proportional Symbol Map

 

4.       Isarithmic Map

 

อย่างไรก็ตาม อาจจะมีการจำแนกประเภทแผนที่ออกเป็นอีกหลายรูปแบบตามวิธีการจำแนก หรือตามแนวคิดของผู้ต้องการจำแนก เช่น

 

- ในเชิงเทคนิคของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ อาจจะมองเพียงชุดแผนที่ที่เป็นชุดแผนที่ฐาน (Base Map)  ชุดแผนที่เฉพาะเรื่อง (Thematic Map)

 

- ในเชิงการใช้ประโยชน์ อาจจะจำแนกเป็น แผนที่เมือง แผนที่ภูมิภาค แผนที่โลก แผนที่ท่องเที่ยว แผนที่เดินเรือ

แต่สุดท้ายแผนที่ก็คือเครื่องมือของผู้ที่ต้องการนำไปใช้ประโยชน์ การจำแนกประเภทจะเป็นประโยชน์อย่างชัดเจนเมื่อประเภทแผนที่ที่ถูกจำแนกถูกเลือกประเภทและรูปแบบนั้น โดยสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ตรงวัตถุประสงค์และเกิดผลต่อผู้ใช้งานอย่างจริงจัง